Bedrijfswaarde creëren met werkkapitaal- management
Effectief werkkapitaalmanagement is een belangrijk aspect binnen de economische waardecreatie en strategiebepaling. Onderzoek van de Universiteit Amsterdam wijst uit dat 80% van de CFO’s meer aandacht op werkkapitaalmanagement wil vestigen.
Ook voor kleinere onderneming is een adequaat werkkapitaalmanagement uiterst belangrijk. Denk direct aan de invloed van betalingstermijn op je verkoopprijs en aan de andere kant de relatie tussen prijsopbouw van je inkoopprijs en de verleende betalingscondities.
We zien de meest voorkomende fout in het feit dat bedrijven er niet in slagen de juiste prestatie-indicatoren aangaande het werkkapitaal te verbinden. Hierdoor ontstaat een gap tussen de doelstelling van het bedrijf en de inspanningen van haar medewerkers. Ook valt op werkkapitaal niet altijd juist gedefinieerd is. Over het algemeen wordt werkkapitaal als volgt definieert: vlottende activa -/- kortlopende schulden (current ratio). Wanneer de vlottende activa groter zijn dat de kortlopende schulden wordt – in de veronderstelling dat het beide kortlopende factoren zijn welke even liquide zijn – in het algemeen gesteld dat een onderneming gezond is. Dat dit niet waar is zullen we onderstaand toelichten. Waardecreatie met werkkapitaalmanagement.
Werkkapitaal: het surplus van vlottende activa en de kortlopende schulden, welke de omvang meet waaraan elke omzetstijging uit andere financieringsbronnen gefinancierd moet worden.
Het doel van werkkapitaalbeheer
Het uiteindelijk doel van werkkapitaalbeheer is om ervoor te zorgen dat de operationele contante transacties ter ondersteuning van de vraag naar producten en diensten van een onderneming daadwerkelijk plaatsvinden. Deze bepalen op elk moment de werkkapitaalstructuur van een onderneming.
Liquiditeit en boekhoudkundige winstgevendheid
De traditionele boekhoudkundige definitie en presentatie van werkkapitaal in financiële overzichten onthult weinig over een “ware” financiële positie van het bedrijf of directiebeleid.
Het conventionele concept van werkkapitaal wordt gedefinieerd als een overschot aan vlottende activa ten opzichte van kortlopende verplichtingen (current ratio). Het vertegenwoordigt de netto-investering uit langetermijnbronnen (schulden, aandelen of reserves) die nodig zijn om de dagelijkse activiteiten van een bedrijf te financieren. Deze definitie is gebaseerd op de traditionele boekhoudkundige noties van financiële voorzichtigheid en conservatisme.
Omdat kortlopende schulden in de nabije toekomst moeten worden afgelost, mogen ze niet worden toegepast op langetermijninvesteringen. Er wordt dus verondersteld dat ze vlottende activa financieren.
Toch weten we dat in werkelijkheid (terecht of ten onrechte) uitgiften van aandelen of leningen en inhoudingen vaak door het management worden gebruikt om werkkapitaal te financieren. Evenzo kunnen kortlopende verplichtingen, met name permanente kredietfaciliteiten en extra bankleningen, de vorming van vaste activa ondersteunen.
Over het algemeen wordt gesteld dat hoe hoger de current ratio, hoe gemakkelijker het voor een onderneming is om haar kortlopende schulden te voldoen. Dus een indicator is van financiële kracht. In beginsel is aan te nemen dat een werkkapitaal van 0 (dus 1:1) het minimum is. Dat komt voort uit de continuïteitsgedachte. Wanneer een onderneming niet in staat is haar kortlopende schulden te voldoen is deze insolvent. In het geval dat deze lager is van 1 wordt dus gesteld dat de onderneming niet in staat is haar kortlopende schulden te voldoen. Verder vinden we in de literatuur ook consensus in de bovengrens. Deze bedraagt theoretisch 2:1. Wanneer deze hoger ligt wordt dit gezien als verspillend omdat bezittingen suboptimal worden ingezet en als verkeerde zekerheid wordt gezien. Dat het voorgaande lang niet altijd opgaat lichten we onderstaand toe.
De solvabiliteit van een onderneming is een boekhoudkundig gegeven. Maar zegt in tegenstelling tot wat vaak wordt gesteld weinig over de feitelijke gezondheid van een onderneming. Veel meer is de samenstelling van de huidige activastructuur van een onderneming dat wat de gezondheid van een onderneming laat zien. Betrokken op het werkkapitaal dien je de vraag te stellen: hoe liquide zijn de onder de vlottende activa opgenomen posten eigenlijk? Vlottende activa en kortlopende schulden worden in financiële overzichten opgenomen wanneer de verwachte ontvangst respect. uitgave binnen 12 maanden plaatsvindt. Met het oog op het werkkapitaalbeheer zegt dit dus te weinig. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een balans een current ratio van 1.5 uitwijst, er derhalve op het eerste gezicht sprake is van gezonde financiële gezondheid, maar blijkt dat schulden in maand 1 na balansdatum betaald dienen te worden en de opgenomen vlottende activa pas na 2 maanden worden ontvangen. In dat geval hebben we een direct liquiditeitsprobleem. We kunnen derhalve stellen dat de werkkapitaalpositie van vandaag, noch de huidige ratio’s voldoende indicatoren zijn voor het toekomstige vermogen van een bedrijf om schulden te betalen. Een deugdelijke exploitatie- en vooral liquiditeitsplanning biedt uitkomst. Simpel gesteld: zolang een bedrijf hogere contante ontvangsten genereert dan uitgaande betalingen, zal deze in staat zijn de kortlopende verplichtingen te voldoen. De boekhoudkundige winstgevendheid van een onderneming zegt onvoldoende over de continuïteit van een onderneming.
Het interne en adequate beheer van werkkapitaal
Waardecreatie met werkkapitaalmanagement door het interne beheer van werkkapitaal dient te worden onderscheiden in twee elementen. Zijnde:
De werkkapitaalplanning behelst de cyclische conversie van voorraad grondstoffen tot de uiteindelijke ontvangst van geldmiddelen uit de verkoop van het eindproduct. In tegenstelling tot investeringen in vaste activa, is de horizon van de werkkapitaalplanning te meten in maanden in plaats van jaren.
Waarde uit werkkapitaal kan ook worden verhoogd door kleinere fysieke en monetaire eenheden. Dat heeft als voordeel dat de gemiddelde investering in vlottende activa kan worden geminimaliseerd, waardoor de bijbehorende kosten en risico’s worden verminderd.
De financiering van werkkapitaal dient ter ondersteuning van de bedrijfsexploitatie. De input van geldmiddelen met als doelstelling de conversie van input naar output inclusief meerwaarde. Dit betreft de financiering van voorraden, debiteuren en kasmiddelen.
In tegenstelling tot de financiering van vaste activa, waar financiële voorzichtigheid mogelijk het gebruik van financieringsbronnen op lange termijn vereist, kunnen werkkapitaalcycli worden ondersteund door de lange en korte vormen van de kapitaalmarkt.
Financiering worden hierin idealiter beetje bij beetje verworven. Bijgevolg is meer ruimte voor het minimaliseren van kapitaalkosten in verband met beleggingen in activa.
Ondanks deze verschillen die voortvloeien uit de tijdshorizon van kapitaalbudgettering en werkkapitaalbeheer, is het belangrijk om te beseffen dat de twee functies nooit tegenstrijdig mogen zijn. Vergeet niet dat de verenigende doelstelling van financieel beheer het maximaliseren van de bedrijfswaarde is.
Dit volgt logisch uit een combinatie van:
- Investeringsbeslissingen, die investeringskansen identificeren en selecteren die de verwachte netto-instroom van kasmiddelen in NPV-termen (Net Present Value oftewel netto contante waarde) maximaliseren,
- Financieringsbeslissingen, die potentiële financieringsbronnen bestrijken die nodig zijn om investeringen in stand te houden en waarmee het verwachte rendement te evalueren en de optimale mix selecteert waardoor de totale kapitaalkosten worden geminimaliseerd.
Samengevat kunnen we stellen dat:
Het kassaldo in het midden van het diagram het totale beschikbare bedrag op een bepaalde dag vertegenwoordigt.
Dit zal worden uitgeput door aankopen van voorraad, plus personeelsbeloningen en overheadkosten, die nodig zijn om de productie te ondersteunen.
De ontvangst van geld van verkopen aan klanten zal dit aanvullen.
Een contant tekort vereist financieringsfaciliteiten.
Een eventueel overschot in contanten kan worden ingehouden voor herinvestering, geplaatst in deposito of onttrokken aan het bedrijf.
Aan de aanbodzijde kunnen onderbrekingen in de kasstroom worden gecompenseerd door de betaling uit te stellen voor voorraden die al zijn vastgelegd in het productieproces. Dit wordt vertegenwoordigd door crediteuren. Het netto-effect op een bepaalde dag kan een overschot in kasmiddelen, een tekort of een nulsaldo zijn.
Overschotten kunnen worden geïnvesteerd of verdeeld, voor tekorten is financiering nodig waardoor nulsaldo kunnen worden aangevuld. We kunnen dus concluderen dat de werkkapitaalstructuur van een onderneming wordt bepaald door haar voorspelling van de totale kasbehoeften, die betrekking hebben op:
Debiteurenbeheer
Methoden voor voorraadbeheer (voorraad)
Beschikbaarheid van handelskrediet
Werkkapitaalfinanciering
Herinvestering van kasoverschotten op korte termijn.
Een budget of forecast voorspelt de “eetlust” van een bedrijf met betrekking tot de verslagperiode. Hiermee kunnen concrete acties worden gepland om alle mogelijke situaties aan te pakken. De conventionele rol van de financiële directeur, financieel manager of controller is dan het minimaliseren van het bezit van contanten in overeenstemming met de behoeften van de onderneming, omdat inactieve contanten onrendabel zijn.
Start met waarom
Bedrijven zijn dynamische omgevingen welke vatbaar zijn voor veranderingen in hun voortdurende zoektocht naar nieuw externe investeringsmogelijkheden. Het heeft dus geen zin meer contanten en voorraden aan te houden of te lenen, als het doel ontbreekt om de omzet te verhogen. En zelfs dan is de enige reden om de omzet te verhogen het verbeteren van de winstgevendheid van contant geld door nieuwe investeringen. Waardecreatie met werkkapitaalmanagement is het verbinden van een groeiscenario met de juiste toediening van werkkapitaal.
De sleutel tot het begrijpen van de structuur en het efficiënte beheer van werkkapitaal begint dus niet met een contant budget gevolgd door voorraadbeheer en een sequentiële analyse van andere werkkapitaalitems. Integendeel, net als alle andere bedrijfsfuncties moet in eerste plaats worden nagegaan hoe de vraag naar goederen en diensten van een bedrijf die zijn ontworpen om de welvaart van bedrijven te maximaliseren worden gecreëerd. En welk aandeel het werkkapitaal hierop heeft. Interessant hierin is voornamelijk het debiteurenbeleid en hoe de verkoopvoorwaarden die een bedrijf aan zijn klanten aanbiedt, de navraag kunnen beïnvloeden en de omzet kunnen verhogen om maximale winst te produceren tegen minimale kosten.
Het doel is om de waarde van een bedrijf te maximaliseren. Het werkkapitaalbeheer is hier een belangrijk onderdeel van. De sleutel van een efficiënt werkkapitaalbeheer is de beoordeling en het vormgeven van de in- en verkoopvoorwaarden van een bedrijf. Ieder bedrijf dient zich de vraag te stellen hoe zij haar producten en diensten kunnen aanbieden met maximale winst en minimale kosten. Denk hierbij ook aan de ‘pricing’ van je producten en de invloed die verleende betalingscondities op je verkoopprijs hebben.
Conclusies
Zoals eerder gesteld is het doel inzake werkkapitaal: om de huidige verplichtingen te maximaliseren en de vlottende activa te minimaliseren die verenigbaar zijn met het vermogen van hun onderneming om schulden te betalen, op basis van toekomstige winstgevendheid in contanten bepaald door hun optimale verkoopvoorwaarden.
Werkkapitaal is te zien als een investering in vlottende activa, ongeacht hun financieringsbron. Deze definitie stelt de boekhoudkundige conventies van solvabiliteit en liquiditeit die werden onthuld door traditionele balansanalyse in twijfel. Het lopen op het scherpst van de snede is de weg om een bedrijf tot waardemaximalisatie te verhelpen.
Tegen de conventie in kunnen we simpelweg stellen dat een streven van een 2:1 werkkapitaalratio van vlottende activa ten opzichte van kortlopende verplichtingen (current ratio) te handhaven, ten opzichte van een “snelle” activaratio van 1:1, suboptimaal is bij de vermogensmaximalisatie.
Deze stelling is te onderbouwen door te verwijzen naar de samenhang tussen de bedrijfs- en financieringscycli op korte termijn van een bedrijf in een ideale wereld, waarbij:
- Voorraad op krediet wordt gekocht met behulp van “just in time” voorraadbeheerstechnieken.
- Gereed product onder rembours verkocht wordt.
- Kasoverschotten niet stil liggen, maar worden herbelegd of uitgekeerd als dividend.
Zodat:
De operationele cyclus (omzetting van grondstof in contanten en herinvestering of distributie) korter is dan de financieringscyclus (omzet crediteur). De optimale verkoopvoorwaarden bepalen een algemene werkkapitaalstructuur, die optimale investeringen in voorraden, debiteuren, contanten en crediteuren omvat.
Derhalve:
- Formuleer de juiste KPI’s mbt werkkapitaal. Deze dienen te passen binnen de bedrijfsstrategie.
- Houdt zo min mogelijk voorraad aan.
- Zorg voor korte betaaltermijnen van debiteuren.
- Houdt zo min mogelijk liquide middelen aan.
- Ga proactief op zoek naar crediteuren met lange betaaltermijnen.
- Hanteer de uiterste betaaltermijn bij crediteuren.
